ویتامین D و سلامت دندان‌ها ، هر دو بیش از آنچه فکر کنید اهمیت دارند ، با این حال در دنیای پزشکی آن‌طور که باید به رابطه آن‌ها پرداخته نشده است . آخرین باری که دندانپزشک برای جلوگیری از پوسیدگی و امراض دندان‌ها و لثه برای شما ویتامین D تجویز کرد چه زمانی بود ؟ احتمالا هیچوقت . همه درباره اهمیت کلسیم برای داشتن استخوان‌ها و دندان‌های سالم شنیده‌ایم اما کم‌تر کسی از ارتباط ویتامین D و دندان‌ها و اهمیت آن‌ها گفته است .

ویتامین D و سلامت دندان ها

همانطور که گفتیم بیماری‌های دندان و ویتامین D به طرز جدایی ناپذیری با هم در ارتباط هستند . یکی از دلایل بروز بیماری‌های پریودنتال Periodontal ( دندان و لثه ) ضعف استخوانی که دندان‌ها را نگه می‌دارد است . این ضعف موجب سرخی ، خون‌ریزی و تورم لثه‌ها می‌شود و اگر به موقع درمان نشود نتیجه‌ای جز از بین رفتن دندان‌ها در پی نخواهد داشت .

ویتامین D در فرآیند نگه داشتن دندان‌ها در سوکِت‌ نقش مهمی دارد . تحقیقاتی که در زمینه ویتامین D انجام شده نشان می‌دهد افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند به دلایلی بیشتر در معرض بیماری‌های فک و دندان قرار می‌گیرند . یکی از این دلایل ژن مسئول بیان بیماری پریودنتال است که توسط سطوح ویتامین D در بدن کنترل می‌شود .

درباره ویتامین D بیشتر بدانیم

اهمیت ویتامین D آنقدر زیاد است که درباره این ویتامینه تنها مقاله های علمی به روز وجود دارد بلکه در روایت ها و داستا ن ها هم به آن پرداخته شده است . به طور مثالشخصیت های داستان های چارلز دیکنز معمولا …

شاید کمی پیچیده به نظر برسد اما ویتامین D به عنوان عامل کنترل کننده ژن‌ها در تمام سلول‌های بدن نقش دارد . زمانی که سطوح ویتامین D به شدت پایین باشد ، عملکرد ژن‌های مسئول به درستی انجام نمی‌گیرد . علت دیگری که می‌گوییم ویتامین D روی بیماری‌های پریودنتال ( در مبحث ویتامین D و دندان‌ها ) تاثیر دارد این است که ویتامین D التهاب لثه ( gingivitis ) را به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی کاهش می‌دهد . محققانی که در این زمینه مطالعه داشته‌اند تصور می‌کنند که التهاب لثه یا همان جینجیویتی می‌تواند یک مدل بالینی خوب برای ارزیابی تاثیرات ضد التهابی ویتامین D باشد . چنین تصوری جالب است زیرا بیماری به هر شکلی که باشد با تورم همراه است و کمبود ویتامین D با بسیاری از بیماری‌هایی که گمان نمی‌رود تاثیری بر آن‌ها داشته باشد در ارتباط است . استدلال دیگری که برای رابطه بین ویتامین D و سلامت دندان وجود دارد این است که ویتامین D یک محرک قوی سیستم ایمنی بدن است . در این میان ، نقش سلامت سیستم ایمنی در جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های باکتریایی لثه اهمیت پیدا می‌کند .

ویتامین D و تقویت دندان‌ها

رابطه ویتامین D  و دندان‌ها در هیچ‌جای دیگری به اندازه سلامت عمومی و قوای دندان‌ها آشکار نیست . همانطور که گفتیم اغلب افراد از نقش کلسیم برای داشتن استخوان‌ها و دندان‌های مقاوم مطلع هستند اما ویتامین D در تنظیم و تعدیل کلسیم نقش ضروری‌تر دارد . کلسیم موجود در استخوان‌ها و دندان‌ها به طور دائم در حال حرکت است ، جذب خون می‌شود و وقتی به سطح متعادل رسید دوباره به استخوان‌ها و دندان‌ها برمی‌گردد ، اما این ویتامین D است که چنین مکانیزمی را تنظیم می‌کند . وقتی سطوح ویتامین D در بدن پایین باشد تقریبا هیچ کلسیمی به استخوان‌ها و دندان‌ها نمی‌رسد ، در نتیجه در ساختارهای قوی شاهد فقدان کلسیم خواهیم بود . در نهایت این کمبود می‌تواند منجر به پوکی استخوان و ضعف و بیماری‌ لثه و دندان‌ها شود . همه و همه تنها به علت کمبود ویتامین  D !

درباره ویتامین D بیشتر بدانیم

اهمیت ویتامین D آنقدر زیاد است که درباره این ویتامین نه تنها مقاله‌های علمی به‌روز وجود دارد بلکه  در روایت‌ها و داستا‌ن‌ها هم به آن پرداخته شده است . به طور مثال شخصیت‌های داستان‌های چارلز دیکنز معمولا مبتلا به بیماری‌هایی بودند که او در اطرافش می‌دید ؛ در این داستان‌ها بیماری‌هایی مثل ریکتز در میان کودکانی شایع بود که دچار فقر ویتامین د ناشی از نبود نور کافی خورشید و آلودگی هوای شدید آن دوران در بریتانیا بودند .

مبتلایان به ریکتز از نرمی استخوان و تغییر شکل استخوان‌ها رنج می‌برند . امروزه کودکان کمتری به این عارضه دچار می‌شوند اما با این حال بسیاری از مردم شدیدا دچار کمبود ویتامین D هستند که این مسئله در سال‌های بعدی زندگیشان منجر به تهدید سلامت روان ، ضعف سیستم ایمنی ( بیماری خودایمنی ) و ناتوانی در حفظ وزن متعادل می‌شود . در این مقاله می‌خواهیم از اهمیت ویتامین د ، چگونگی دریافت آن و لزوم استفاده از مکمل صحبت کنیم .

ویتامین D چیست ؟

این ویتامین در واقع یک هورمون است که به شکل فعال آن کلسیتریول نیز گفته می‌شود . ویتامین د در انجام هر فرایندی در بدن نقش دارد . به برخی از این فعالیت‌ها به صورت زیر می‌توان اشاره کرد :

استخوان‌ و دندان‌ سالم

ویتامین D به استخوان‌ها در جذب کلسیم کمک می‌کند . کمبود شدید این ویتامین منجر به بیماری ریکتز می‌شود اما کمبود آن در حد متعادل هم می‌تواند عامل استئوپوروسیس و شکستگی‌‌های استخوان در سنین بالا باشد . به عنوان مثال بسیاری از زنانی که به علت شکستگی لگن به بیمارستان مراجعه می‌کنند دچار کمبود مخفی ویتامین D هستند . بنابراین بهتر است قبل از بروز شکستگی به نشانه‌های کمبود این ویتامین توجه کنید .

ویتامین D و سلامت لثه و دندان ها

ویتامین D و سلامت دندان ها ، هر دو بیش از آنچه فکر کنید اهمیت دارند ، با این حال در دنیای پزشکی آن طور که باید به رابطه آن ها پرداخته نشده است . آخرین باری که دندانپزشک برای جلوگیری …

سیستم ایمنی و خود ایمنی بدن

مطالعه جدیدی در مورد نقش ویتامین D بر خودایمنی ِسیستم ایمنی صورت گرفته است که نشان می‌دهد برای حفظ سلامت ایمنی بدن عاملی حیاتی بوده و نقش مهمی در مقابل بیماری‌های خودایمنی دارد . مثلا کمبود این ویتامین ارتباط زیادی با نشانه‌های وخیم‌ بیماری ام اس دارد و ویتامین D کافی می‌تواند روند این بیماری را کندتر کند .

بدن ما به چه میزان ویتامین D نیاز دارد ؟

بر اساس جدیدترین تحقیقات انجام شده ، توصیه فعلی برای مصرف ویتامین د برابر با ۳۵ واحد برای هر ۵۰۰ گرم وزن بدن است . بنابراین مقدار مصرف میانگین برای یک کودک ۱۸ کیلوگرمی روزانه ۱۴۰۰ واحد و برای یک فرد بالغ ۷۷ کیلوگرمی ۶۰۰۰ واحد است . با این وجود نیاز به ویتامین د کاملا فردی و وابسته به عوامل زیادی مثل رنگ پوست ، محل زندگی و میزان نور آفتابی است که روزانه دریافت می‌کنید . تنها روش قابل اعتماد برای تعیین میزان نیاز شما یا فرزندتان به ویتامین D آزمایش خون است زیرا متغییرهای زیادی روی این موضوع تاثیرگذار هستند .

بهتر است ویتامین D را به چه شکلی دریافت کنیم ؟

گفته می‌شود بهترین و موثرترین راه برای بالا بردن سطوح ویتامین D در بدن قرار گرفتن در معرض نور خورشید به نحو سالم و بی‌خطر است . با این حال همیشه نمی‌شود روی نور خورشید حساب کرد . هر چه رنگ پوست شما تیره‌تر باشد ، هر چه از استوا دورتر باشید و هر چه با فصل گرما فاصله داشته باشید احتمال دریافت ویتامین D کافی از نور خورشید هم کمتر خواهد بود . در چنین مواقعی استفاده از مکمل ویتامین د قابل قبول است اما اکیدا توصیه می‌کنیم هنگام استفاده از مکمل‌های حاوی ویتامین D به طور منظم آزمایش خون بدهید تا مطمئن باشید از میزان مطلوبی برخوردار می‌شوید . حتی اگر مدت زمان زیادی را هم زیر نور خورشید بمانید یا روزی دو کیلوگرم ماهی سالمون هم بخورید ، بدن شما راه و روش خودش را برای متوقف کردن تولید ویتامین D دارد ، آن هم زمانی است که دیگر به آن نیاز نداشته باشد .

نکته‌ای که شاید از آن بی‌خبر باشید سلامت روده است . ویتامین د یک ویتامین محلول در چربی است ؛ بنابراین برای جذب آن روده شما باید بتواند چربی خوراکی را هضم و جذب کند . همین طور افرادی که مبتلا به چاقی از نوع بیمارگونه هستند نیاز به دریافت ویتامین D بیشتری دارند زیرا ذخایر چربی بدنشان مقدار زیادی ویتامین د را در خود نگه می‌دارد . بنابراین افراد چاق تا ۴۰ درصد نیازمند ویتامین D بیشتری نسبت به فردی با وزن متعادل هستند .

شکی نیست که مصرف ویتامین D اهمیت زیادی دارد اما این که به چه میزان و از چه منبعی را نمی‌شود قطعی گفت . امکان دارد ارتباط بین ویتامین D و سلامت ترکیبی از عوامل ( تغذیه + نور خورشید + مکمل‌ها ) باشد . اما به طور کلی پیشنهاد ما این است :

به قدر کافی از ماهی‌های چربِ آب‌های سرد مثل سالمون و ساردین بخورید . هر زمان توانستید بیرون بروید و خودتان را در معرض نور خورشید قرار دهید ( دقت داشته باشید که استفاده از کرم ضد آفتاب مانع جذب ویتامین D می‌شود ، بنابراین زمانی را که از ضد آفتاب استفاده کرده‌اید حساب نکنید ! )