شیر نوشیدنی است که در سراسر دنیا از محبوبیت خاصی برخوردار است. بسیاری از متخصصان تغذیه خوردن شیر را یکی از ضرورتهای رژیم غذایی میدانند. اما این روزها برخی از افراد دلایلی را مبنی بر مضر بودن شیر میگویند.
به گزارش روابط عمومی شرکت شیر پاستوریزه پگاه تهران ، به تازگی ادعاهایی در مورد مضرات شیر؛ این نوشیدنی مورد علاقه بسیاری از مردم، مطرح شده است. از جمله این که «شیر سمی کشنده است!» یا این که «شیر گاوی حاوی هورمونهای سرطان زاست، اما به خاطر سود کلانی که صاحبان صنایع تولید لبنیات از این راه به دست میآورند، این حقیقت پنهان میشود.» ادعاهایی از این قبیل باعث میشود که در مصرف شیر شک کنید.
آیا شیر، عضله میسازد؟
شیر یکی از بهترین مواد غذایی برای ساختن عضله است. حدود ۲۰ درصد از پروتئین موجود در شیر «وی» (Whey) و ۸۰ درصد آن «کازئین» (casein) است. هر دوی آن ها، پروتئینهایی با کیفیت بالا هستند، اما «وی»، که به پروتئین سریع معروف است، به سرعت به اسیدهای آمینه تبدیل شده و جذب خون میشود. به همین دلیل نوشیدن شیر بعد از ورزش کردن بسیار مفید است. از طرف دیگر کازئین آهستهتر هضم میشود؛ بنابراین ذخیره پروتئینی را که باید همیشه در بدن وجود داشته باشد، تامین میکند. به همین دلیل است که نوشیدن شیر به عنوان میان وعده یا قبل از خواب توصیه میشود. از آن جایی که شیر منبع هر دوی این پروتئین هاست، یک لیوان بزرگ آن، ترکیب ایده آلی از پروتئینهای سازنده ماهیچه را برای بدن فراهم میکند.
نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان شیر در روز، چه بدون چربی باشد، چه کم چرب یا پرچرب، احتمال بروز حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش میدهد. چنانچه رژیم غذایی دارید، شیر کم چرب بنوشید، چون کالری کمتری دارد، اما اگر قصد دارید عضلات خود را پرورش دهید، شیر پرچرب گزینه بهتری است. براساس تحقیقاتی در تگزاس، نوشیدن شیر پرچرب بعد از انجام تمرینات ورزشی با وزنه، بیشتر از شیر کم چرب توده عضلانی را افزایش میدهد (حدود ۸/۲ برابر) و در رشد ماهیچهها موثرتر است.
آیا شیر، چربی سوز است؟
یکی از دغدغههای افراد فعال در ورزش، میزان چربی سوزی مواد غذاییای است که میل میکنند. این مسئله در مورد نوشیدن شیر و مصرف لبنیات هم دیده میشود.
در یک مطالعه ۶ ماهه، پژوهشگران دانشگاه تنسی دریافتند که افراد چاقی که روزی ۳ وعده لبنیات غنی از کلسیم مصرف میکنند، نسبت به افرادی با رژیم غذایی مشابه که فقط وعدههای لبنیات را مصرف نمیکنند، چربی شکم شان سریعتر آب شده و زودتر لاغر میشوند. آنها همچنین متوجه شدند که مکملهای کلسیم به اندازه شیر در لاغری موثر نیستند.
این پژوهشگران بر این عقیده اند که علاوه بر این که کلسیم سرعت سوختن چربیهای بدن را افزایش میدهد، سایر ترکیبات موجود در لبنیات، مثل پروتئینهای شیر هم اثر چربی سوز مضاعف دارند. البته برای کم کردن وزن، حتما باید رژیم غذایی لاغری را رعایت کنید، زیرا مثلا اگر شیر تان را با یک جعبه شیرینی بخورید، هرگز لاغر نخواهید شد.
هورمونهای گاوی بی خطر هستند
از جمله شایعاتی که نسبت به مضرات نوشیدن شیر مطرح میشود، تاثیرات مخرب هورمونهای گاوی بخاطر تزریق هورمونهایی است که برایشان تجویز میگردد.
این مسئله کاملا رد شده است مگر بخواهید شیر را تزریق کنید! اصل ماجرا این است که در سال ۱۹۹۳ انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از هورمون رشد گاوی (BGH) را در دامها تایید کرد. این کار باعث افزایش میزان تولید شیر با هزینه کمتر برای دامداران شد که در نتیجه آن، قیمت این محصول در سوپرمارکتها هم کاهش یافت، اما این مسئله بحثهای فراوانی به دنبال داشت، زیرا این هورمون، تجمع فاکتور رشد شبه انسولین را در شیر افزایش میدهد. این هورمونی است که با افزایش احتمال ابتلا به سرطان ارتباط دارد.
برخلاف هورمونهای استروئیدی که میتوانند به صورت خوراکی هم مصرف شوند، این هورمون باید تزریق شود تا اثر خود را بگذارند، زیرا روند هضم غذا، این هورمونهای پروتئینی را از بین میبرد. پس نوشیدن شیر گاوهایی که به این روش هورمون درمانی شده اند، این مواد شیمیایی را به بدن انسان منتقل نمیکند، اما متاسفانه این روش برای گاوها ضرر دارد. پژوهشگران کانادایی متوجه شده اند گاوهایی که به آنها هورمون داده میشود، بیشتر به عفونت و التهاب سینه مبتلا میشوند.
شیر؛ پرچرب یا کم چرب؟
این به ذائقه شما بستگی دارد. درحالی که معمولا گفته میشود بهتر است شیر کم چرب مصرف کنید، اما بیشتر مطالعات علمی نشان میدهد شیر پرچرب بیشتر از کم چرب سطح کلسترول خون را تنظیم میکند.
در این تحقیقات فقط یک مورد استثنا وجود دارد. پژوهشگران دانمارکی دریافتند، میزان کلسترول بدخون یعنی LDL در مردانی که شیر پرچرب فراوان مینوشند، کمی افزایش مییابد. البته لازم به ذکر است، مردانی که در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند، روزانه ۶ لیوان بزرگ شیر پرچرب مصرف میکردند که بسیار غیرمعمول است! با وجود این، تری گلیسیرید آنها تا ۲۲ درصد کاهش داشت. تری گلیسیرید بالا یکی از نشانههای بیماریهای قلبی است.
درحالی که معمولا گفته میشود بهتر است شیر کم چرب مصرف کنید، اما بیشتر مطالعات علمی نشان میدهد شیر پرچرب بیشتر از کم چرب سطح کلسترول خون را تنظیم میکند. در این تحقیقات فقط یک مورد استثنا وجود دارد. پژوهشگران دانمارکی دریافتند، میزان کلسترول بدخون یعنی LDL در مردانی که شیر پرچرب فراوان مینوشند، کمی افزایش مییابد.
آنتی بیوتیکها در شیر چه اثری دارند؟
در حقیقت هیچ کس هنوز به درستی نمیداند که اثر آنتی بیوتیکها چیست. بعضی از دانشمندان معتقدند، شیر گاوهایی که به آنها آنتی بیوتیک داده میدهند، در انسان باعث ایجاد مقاومت در برابر آنتی بیوتیکها میشود. یعنی هنگامی که برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک مصرف میکنید، تاثیر چندانی بر بدن تان نخواهد داشت البته این مسئله هنوز ثابت نشده است. اگر در این مورد نگران هستید، شیرهای فاقد آنتی بیوتیک و هورمون یا شیرهای ارگانیک مصرف کنید.