بسیاری از افراد از خواص خامه برای سلامتی بی اطلاع هستند و فقط نسبت به مضرات انواع خامه آگاهی دارند و از این رو خامه را از برنامه غذایی شان حذف می‌کنند. خامه، ماده‌ای نسبتا زرد رنگ است که از شیر به دست می‌آید. در شیر هموژنیزه نشده، چربی دارای چگالی کمتر روی سطح شیر قرار می‌گیرد. این فرایند با استفاده از دستگاه تفکیک کننده که به آن خامه‌گیر می‌گویند تسریع می‌شود. هموژنیزه کردن خامه اندازه‌ی گلوبول‌های چربی که آن را برای زده شدن آماده می‌سازند کم می‌کند. به لحاظ میزان چربی کره، خامه به درجه‌های مختلفی تقسیم می‌شود. خامه حاوی مقدار زیادی چربی اشباع شده است. این محصول به خوراکی‌های مختلف اضافه و همچنین با میوه‌های گوناگون مصرف می‌شود.

فرایند تولید خامه در انواع مختلف آن متفاوت است. به علاوه چربی با فرایند تفکیک از شیر جدا می‌شود. با استفاده از یک موتور الکتریکی پر سرعت به چرخاندن شیر و تفکیک آن کمک می‌کند. این کار به جداسازی گلوبول‌های چربی شیر از مایع غلیظ کمک می‌کند. این فرایند تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که خامه‌ی مطلوب از محتوای چربی جدا شود.

خامه‌ی زده شده از ترکیب خامه با هوا و برای مضاعف کردن حجم آن به دست می‌آید. در شبکه‌ی قطرات چربی، حباب‌های هوا از روی آن گرفته می‌شوند.

خامه‌ی لخته‌ شده به طریقی متفاوت تهیه می‌شود. شیر گاو را در یک ظرف کم عمق بریزید و بگذارید به مدت حدودا ۶ تا ۱۴ ساعت بماند. این شیر را به همراه لایه‌ی خامه‌ی روی آن در دمای ۸۰ تا ۹۰ درجه‌ی سانتیگراد گرم کنید. بگذارید به مدت ۴۰ تا ۵۰ دقیقه بماند. باید به مدت بیست و چهار ساعت خنک شود. خامه‌ی لخته شده شامل روش خامه‌ی شناور می‌شود که متشکل است از حرارت دادن لایه‌ای از خامه‌ی دوبل که روی شیر رقیق‌ (خامه گرفته شده) ریخته و در سینی‌های کم عمق نگهداری می‌شود.

خامه‌ی استرلیزه از خامه‌ی پاستوریزه به فرایند گرم کردن بیشتری نیاز دارد. فرایند استرلیزه کردن باکتری‌ها را از بین می‌برد. پس بدون نیاز به نگهداری در یخچال و به صورت در بسته می‌توان چندین ماه آن را نگهداری کرد. خامه در قوطی‌ نگهداری و گرما داده می‌شود. دمای بالا یک طعم کارامل مانند به خامه می‌دهد.

خامه‌ی ترش حاوی حدودا ۱۸٪ چربی شیر است. کشت باکتریایی اسید لاکتیک تولید می‌کند که به غلیظ و ترش شدن خامه کمک می‌کند. خامه‌ی تازه (کرم فرش) با اضافه کردن کشت باکتریایی به خامه‌ به دست می‌آید که خامه را اندکی ترش می‌کند اما نه به اندازه‌ی خامه‌ی ترش.

خواص خامه برای سلامتی

خامه رنگی عاجی و بافتی مخملی دارد. این ماده طعم سس‌ها و سوپ‌ها را بهبود می‌بخشد. در کنار بهبود طعم، خواص خامه برای سلامتی انسان‌ها هم بسیار زیاد است. در ادامه به بعضی از خواص خامه و سپس انواع خامه اشاره می‌کنیم:

۱. سلامت چشم

وجود ویتامین A به بهبود سلامت دید و چشم کمک می‌کند. این ویتامین به چشم‌ها کمک می‌کند با تغییر نور سازگار شوند، دید در شب را تقویت می‌کند و چشم‌ها را مرطوب نگه می‌دارد. سلامت شبکیه را حفظ و با افزایش وفق‌پذیری چشم انسان با تاریکی و همین طور نور زیاد از احتمال ابتلا به شب کوری جلوگیری می‌کند. ویتامین A احتمال دژنراسیون ماکولا و آب مروارید را که به افزایش سن مربوط می‌شوند کاهش می‌دهد. برای بیماران مبتلا به آب سیاه نیز مفید است.

خواص خامه ۲: کمک به رشد

ویتامین B2 برای رشد و توسعه‌ی بافت‌هایی مانند چشم، پوست، غشاء‌های مخاطی، بافت‌های همبند، سیستم ایمنی، سیستم عصبی، و اندام‌های تولید مثل حیاتی است. به علاوه، سلامت پوست، مو و ناخن را بهبود می‌بخشد.

۳. تشکیل استخوان‌ها

فسفر برای رشد استخوان‌ها و همین‌طور دندان‌ها حیاتی است. این ماده به کلسیم برای تشکیل استخوان‌هایی قوی کمک می‌کند. سلامت لثه و مینای دندان را افزایش می‌دهد. بیماری‌های جدی مانند از دست دادن تراکم مواد معدنی یا از دست دادن استخوان‌ها را برطرف می‌کند. مطالعات همچنین نشان می‌دهند که برای سلامت قلب نیز مفید است بنابراین مصرف فسفر از بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند.

خواص خامه ۴: سنگ کلیه

سنگ کلیه رسوبات متبلور شده‌ی مواد معدنی و کلسیم در مجاری ادراری است. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد کلسیم احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. کلسیم موجود در رژیم غذایی عامل سنگ کلیه نیست بلکه وجود بیش از حد مواد معدنی در آب است که باعث سنگ کلیه می‌شود. مصرف زیاد سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، و کلم کالی و مصرف کم مایعات ممکن است به سنگ کلیه منجر شود.

۵. کاهش استرس

اسید پانتوتنیک به کاهش استرس و مشکلات ذهنی مانند افسردگی و اضطراب کمک و موجب سلامت ذهن می‌شود. این اسید به تنظیم میزان هورمون‌هایی که علت بعضی از ناراحتی‌های ذهنی هستند کمک می‌کند.

خواص خامه ۶: تقویت ایمنی

ویتامین A قدرت سیستم ایمنی را برای مبارزه با عفونت‌ها از طریق افزایش پاسخ لنفوسیت علیه آنتی‌ژن‌ها بیشتر می‌کند. این ویتامین قشاء مخاطی را مرطوب می‌کند تا ایمنی بیشتر شود و فعالیت سلول‌های سفید خون را زیاد می‌کند. از میکروب‌ها و همچنین عفونت‌ها جلوگیری و با آن‌ها مبارزه می‌کند.

 ۷. تولید گلوبول‌های قرمز خون

برای تشکیل گلوبول‌های قرمز خون و همچنین پادتن‌ها در بدن انسان که به اکسیژن‌رسانی و گردش خون در اندام‌های بدن کمک می‌کنند به ریبولاوین (ویتامین B2) نیاز است.

۸. سلامت مغز

فسفر در سلول‌های مغزی حضور دارد که مسئول تمام عملکردهای ضروری است. مقدار کافی فسفر عملکردها، توسعه و رشد شناختی را تضمین می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که فقر فسفر احتمال اختلالات شناختی، زوال عقل، و بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد.

خواص خامه ۹: افسردگی

وجود کلسیم به مقدار کافی احتمال بروز علائم پیش از قاعدگی مانند نوسانات خلقی، سرگیجه، و فشار خون را کاهش می‌دهد. مقدار کم مواد معدنی ترشح هورمون‌هایی که عامل کج خلقی و همچنین افسردگی هستند را افزایش می‌دهد.

۱۰. سلامت مو

پروتئین، سلامت مو را تامین و از آسیب دیدگی آن جلوگیری می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین در رشد موها نقشی حیاتی ایفا می‌کند. به خاطر همین در تولید حالت‌ دهنده‌ها و سایر محصولات مربوط به مراقبت مو از پروتئین استفاده می‌شود.

خواص خامه ۱۱: افزایش وزن

خب، وقتی بحث از وزن می‌شود، عده‌ای از شما ممکن است فقط فکر و ذکرتان کم کردن وزن باشد. اما، کسانی هم وجود دارند که در تلاش و تکاپو برای افزایش وزن هستند. راه حل میانبر برای اضافه کردن وزن مصرف چربی بیشتر و خامه‌ در هر وعده‌ی غذایی است. اما، بازهم مصرف به اندازه شدیدا توصیه می‌شود چون خامه پر از چربی‌های اشباع شده است که می‌توانند برای سلامتی شما مضر باشند.

۱۲. خوراکی لذیذ سالم

آن‌قدر چیزهای لذیذ وجود دارند که می‌توانند برای سلامتی شما مضر باشند اما خامه‌، هرچند بی‌نقص نیست و سرشار از کالری است، همچنان یکی از خوراکی‌های لذیذ سالم است که می‌توانید هر روز از آن مصرف کنید. می‌توانید خامه را به سالاد میوه‌ی سالم‌تا اضافه کنید و خامه‌ی روی آب سیزیجات می‌تواند مزه‌ی سبزی‌گونه‌ی آن را تقویت کند.

انواع خامه

۱. خامه تک بسیار غلیظ

این خامه حاوی حدودا ۱۸٪ چربی و با قاشق قابل خوردن است اما قابل زده شدن نیست. اکثرا با دسرها و میوه‌ها صرف می‌شود. می‌توان به مدت پنج روز آن را در یخچال نگهداری کرد و باید در فاصله‌ی سه روز پس از باز کردن مصرف شود. نباید آن را فریز کرد.

۲. خامه دوبل

این مورد یک نوع خامه است که اکثرا متنوع و قابل زده شدن است. ۴۸٪ چربی دارد. در پودینگ‌ها و میوه‌ها، به صورت پخته یا زده شده استفاده می‌شود. خامه‌ی دوبل زده شده در کیک‌ها و دسرها استفاده می‌شود. به مدت پنج روز می‌توان آن را در یخچال نگهداری کرد اما باید ظرف سه روز بعد از باز کردن مصرف شود. وقتی اندکی زده می‌شود، به مدت تقریبا دو ماه می‌توان آن را فریز کرد.

۳. خامه طعم دار

این خامه با تارت سیب، پودینگ کریسمس و آجیل یا پودینگ شکلات مصرف می‌شود. همچنین در شکلات داغ از آن استفاده می‌کنند. این خامه در یخچال نگهداری می‌شود و باید ظرف سه روز بعد از باز کردن ظرف مصرف شود.

۴. خامه سنگین

این خامه در آمریکا حاوی ۴۰ درصد و در سایر کشورها ۴۸٪ چربی شیر است. به راحتی در فروشگاه‌های مواد غذایی ایالات متحده یافت می‌شود. در مقایسه با خامه‌ی زده شده غلظت بیشتری دارد و همچنین شکل خود را حفظ می‌کند.

۵. شیرخامه (هاف اند هاف)

این خامه ترکیبی از نصف شیر و نصف خامه است. حاوی ۱۰-۱۲٪ چربی شیر است. قابل زده شدن نیست و در دستورهای غذایی مختلف که به چربی کمتری نساز دارند جایگزینی بی‌نظیری برای خامه‌ی سنگین به حساب می‌آید. شیرخامه طعمی غلیظ دارد.

۶. خامه مدت دار

عمر مفید این خامه با استفاده از روش گرمای فوق‌العاده افزایش پیدا می‌کند. بعد از گرما دیدن مدت کوتاهی دمای آن در سطح بالا ثابت می‌ماند. خامه‌ی مدت دار حاوی ۳۵٪ چربی شیر است. خوب زده می‌شود و در آشپزی یا دسرها استفاده می‌شود.

۷. خامه لخته شده

این نوع غلیظ‌ترین خامه است که به منظور تشکیل یک پوسته‌ی طلایی با آب جوش حرارت داده می‌شود. قبل از مصرف نباید زده شود و به راحتی با قاشق قابل خوردن است. این خامه حاوی ۶۰٪ چربی است و برای آشپزی مناسب نیست چون موقع حرارت دیدن وا می‌رود. اکثرا با مربا روی کلوچه و همچنین روی بستنی و میوه‌ها استفاده می‌شود. همچنین در دسرها، ریزوتو، و سس‌ها استفاده می‌شود. باید به مدت دو هفته در یخچال نگهداری شود و می‌توان به مدت یک ماه آن را فریز کرد.

۸. خامه دوبل شیر بز

از شیر پاستوریزه‌ی بز به دست می‌آید و مزه‌ای ملایم و لطیف و ظاهری سفید رنگ دارد. برای رژیم‌های گیاهی مفید است. می‌توان به مدت پنج روز آن را در یخچال نگهداری کرد اما ظرف سه روز پس از باز کردن باید مصرف شود. خامه‌ی اندکی زده شده را می‌توان تا دو ماه فریز کرد.

 ۹. کرم شانتیلی

این مورد یک نوع خامه‌ی زده شده با طعم وانیل است. در ایتالیا آن را از طریق به هم آمیختن خامه‌ی زده شده با کرم کاستارد درست می‌کنند که حاصل کار معجونی مطلوب می‌شود.

۱۰. خامه تازه (کرِم فرِش)

این خامه از کشت باکتری‌هایی درست می‌شود که خامه را غلیظ می‌کنند و به آن مزه‌ی ترشی خفیفی می‌دهند. بیشتر در آشپزی فرانسوی‌ها استفاده می‌شود و به راحتی با قاشق قابل برداشتن و مصرف است. در بریتانیا نیز بسیار معروف است. این خامه زده نشده و حاوی ۳۹٪ چربی است. اکثرا در پودینگ، همراه با میوه، و به عنوان چاشنی سالادها استفاده می‌شود. این محصول به کسرول‌ها (نوعی غذای مرکب از گوشت و آرد)، سس‌ها و کاری‌ها طعم خامه‌ای می‌دهد. طعم لطیفی دارد. در یخچال، می‌توان روزها آن را نگهداری کرد و از اولین تاریخ استفاده می‌توان به مدت ۳ روز از آن مصرف کرد.

عوارض و مضرات خامه

– باید به مقدار معتدل و به اندازه مصرف شود.
– کسانی که به شیر آلرژی دارند نباید خامه مصرف کنند.

نحوه‌ خوردن

– خامه‌ها به شکل پودر خشک می‌شوند.

– در مصارف آشپزی مانند خوراکی‌های شیرین، شور، تلخ، و تند جزو افزودنی‌ها است.

– به عنوان یکی از مواد مورد استفاده در خوراکی‌هایی مانند سوپ، سس، بستنی، آش‌ها، کیک و پودینگ استفاده می‌شود.

– خامه (زده شده) به عنوان تزیین در میلک‌شیک‌ها، معجون‌های بستنی، پای‌های شیرین  استفاده می‌شود.

– در کانادا و ایالات متحده اغلب به قهوه افزوده می‌شود.

– خامه‌ی دوبل در سس داغ استفاده می‌شود تا از مشکل وا رفتن جلوگیری کند.

– از خامه‌ی زده شده به عنوان یک نوع چاشنی برای حبوبات داغ و میوه‌ها استفاده می‌شود.

– در دسرهای شکلاتی استفاده می‌شود.

– از خامه‌ی زده شده برای پر کردن شیرینی‌ها استفاده می‌شود.

– به سالادهای میوه افزوده می‌شود.

– برای خامه‌ای و غلیظ کردن به کاری و سس اضافه می‌شود.

– همچنین به عنوان کرم برای قهوه یا چای استفاده می‌شود.

– به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده‌ی دسرها استفاده می‌شود.

ذخیره‌سازی و نگهداری

– باید از خامه‌ی تازه استفاده کرد.

– تاریخ تولید و تاریخ انقضاء را باید چک کرد.

– باید خامه را در یخچال و در دمای ۴ درجه ‌ی سانتی‌گراد و فقط به مدت ۱۰ روز نگهداری کرد.

– باید درب آن را خوب و محکم ببندید.

– می‌توان به مدت سه ماه آن را فریز کرد.

سایر حقایق

– خامه حاوی مقدار زیادی چربی اشباع شده است.

– کرم شانتیلی یک نوع خامه‌ی زده شده است که شیرین شده یا به آن طعم وانیل داده شده است.

– به منظور زده شدن باید خامه را در دمای زیر ۵۰ درجه نگهداری کرد.

– روز ۵ ژانویه روز ملی خامه‌ی زده شده است.

– در ۱۵۴۹ در ایتالیا و در ۱۶۰۴ در فرانسه از آن استفاده شد.