ارزش غذایی دوغ

دوغ نوشیدنی لبنی مناسبی است که می ‏تواند جای نوشابه را در سبد غذایی ما بگیرد ؛ نوشیدنی سالم و مفیدی که تأمین  ‏کننده بخشی از نیاز روزانه به کلسیم و حاوی ویتامین‏های گروه B است . دوغ ، علاوه بر مزایای تغذیه ‏ای ، حاوی باکتری‏های مفیدی است که اثرات زیادی بر سلامت گوارش دارند . هر لیتر دوغ ، حاوی۲۷۰کیلوکالری انرژی ، ۲ ـ ۵/۱ درصد پروتئین ، ۵/۰ درصد چربی و ۶/۰ گرم کلسیم است . با توجه به ارزش غذایی دوغ ، میزان کلسیم ، فسفر و پروتئین آن زیاد است و این مواد نیز برای استخوان‏ سازی ، اکسیداسیون و متابولیسم درونی بدن لازم و ضروری می‏ باشند ، البته بهتر است دوغ به صورت بدون گاز و کم ‏نمک استفاده شود . گازدار کردن نوشیدنی‏ها (از جمله دوغ) با توجه به اینکه طعم بهتری به آن می ‏دهد ، اما ارزش غذایی آن را کاهش می‏ دهد ، بنابراین دوغ‌های معمولی بر دوغ‌های گازدار ارجحیت دارند . انواع دوغ گازدار و بدون گاز ، برای افزایش کیفیت و افزایش زمان ماندگاری ، بهتر است در یخچال نگهداری شوند . به دوغ‌های صنعتی و تجاری علاوه بر نمک ، اسانس نعناع هم اضافه می‌کنند که ضرری ندارد .

 دوغ؛ بهترین نوشیدنی برای همه

آیا می‌دانید آب ، شیر ، دوغ کم نمک و بدون گاز و آبمیوه‌های طبیعی ، بهترین نوشیدنی‌ برای همه خصوصا دانش‌آموزان است ؟ دوغ یکی از نوشیدنی‌های سنتی ما ایرانی‌هاست که بعد از آب و شیر ، سالم‌ترین نوشیدنی محسوب می‌شود . دوغ‌های تجاری و صنعتی معمولا دارای نمک هستند و این نمک برای کسانی که دچار فشارخون بالا یا نارسایی کلیوی یا نارسایی قلبی هستند ، مضر است . اگرچه به تازگی صحبت از حذف نمک از دوغ‌های تجاری به میان آمده ، ولی همچنان بهتر است افراد مسن به جای دوغ‌های تجاری از دوغ‌های خانگی دست‌ساز استفاده کنند . دوغ علاوه بر مزایای تغذیه ای ، حاوی باکتری‌های مفیدی است که اثرات زیادی بر سلامت دستگاه گوارش دارند . اگر بطور مرتب دوغ مصرف کنید ، باکتری‌های مفید استرپتوکوکوس ، ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگارس موجود در آن ، در دستگاه گوارش شما لانه می‌گزینند و اثرات بسیار مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش شما خواهند داشت . همچنین موجب عدم رشد ارگانیسم‌های مضرمی شوند . هنگام آلودگی هوا ، ماست ، شیر و دوغ بنوشید . این غذاها به دلیل دارا بودن فسفر ، منیزیم و کلسیم خنثی کننده سموم هستند . آلودگی هوا بر روی بافت‌های بدن ، دستگاه تنفسی و قلب و عروق تاثیر فراوانی دارد .

 چرا دوغ به جای نوشابه؟

نوشابه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌های دنیاست ولی آیا این سؤال در ذهنتان پیش آمده است که ؛ این نوشیدنی چقدر مفید است یا چقدر ضرر دارد ؟ مصرف این میزان قند و کالری موجود در آن و مصرف کافئین ، بدون وجود هیچ گونه مواد مغذی در نوشابه چه اثری بر بدن شما
دارد ؟

نوشابه و چاقی

تحقیقات اخیر حاکی از اثر مستقیم نوشابه بر افزایش درصد چاقی در کودکان و نوجوانان است . یک بررسی دو ساله نشان داد کودکان ۱۲ ساله ای که بطور مرتب نوشابه مصرف می‌کنند ، ۶/۱ برابر بیشتر در معرض ابتلا به چاقی هستند و چاقی در این سن به احتمال زیاد به چاقی در بزرگسالی می‌انجامد .

 نوشابه و دندان‌ها

 افرادی که به طور مرتب نوشابه مصرف می‌کنند ، می‌توان گفت به طور متوسط روزانه ۷ قاشق مرباخوری شکر از این طریق دریافت می‌کنند که این میزان شکر ، هم کالری بالایی دارد و هم بر سلامت دندان‌ها اثر مخرب دارد .

نوشابه و استخوان‌ها

 یکی از اجزاء اصلی نوشابه ، اسید فسفریک است که عامل افزایش دفع کلسیم از استخوان‌هاست و احتمال بروز پوکی استخوان را افزایش می‌دهد . تحقیقات اخیری که در مورد دختران نوجوان صورت گرفته ، نشان داده با مصرف بیشتر نوشابه ، این گروه به میزان بالاتری در معرض شکستگی استخوان هستند . حتی مصرف یک یا دو بطری نوشابه در روز در سنین نوجوانی خطرزاست . آمار نشان می‌دهد با افزایش مصرف نوشابه ، مصرف شیر و لبنیات کاهش می‌یابد و این هم یکی از دلایل اصلی تأثیر مصرف نوشابه بر کاهش سلامت استخوان‌ها می‌باشد .

 ماده اصلی تولید دوغ : ماست 

شیر در اثر تخمیر توسط باکتری‌ها ، به ماست تبدیل می‌گردد . به جز چند تفاوت کوچک ، شیر و ماست ترکیب ویتامینی و مواد معدنی مشابهی دارند . اگر چه ترکیب مواد معدنی شیر و ماست مشابه است ، ولی برخی مواد معدنی مانند کلسیم در ماست ، قابلیت دسترسی بیشتری دارند . معمولاً ماست لاکتوز کمتر و اسید لاکتیک بیشتری نسبت به شیر دارد و به همین دلیل افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند و نمی‌توانند شیر را تحمل نمایند ، می‌توانند از ماست استفاده کنند . به طور کلی یک لیوان ماست کم چرب (۲۵۴ گرم) ، حاوی ۱۵۵ کیلو کالری انرژی ، ۱۳ گرم پروتئین ، ۱۲گرم کربوهیدرات و ۳/۸ گرم چربی است که البته میزان چربی آن به شیر اولیه بستگی دارد . ماست ، یک منبع عالی‌ برای کلسیم ( ۴۴۷ میلی گرم ) و ریبوفلاوین و منبع خوبی برای منیزیم ( ۴۳ میلی گرم ) و پتاسیم (۵۷۳ میلی گرم ) است . هر لیوان ماست نیمی از میزان توصیه شده‌ کلسیم را برای کودکان و ۳۰-۴۰ درصد میزان توصیه شده‌ کلسیم برای بزرگسالان را تامین می‌کند . هر لیوان ماست ۲۰ درصد مقدار پروتئین مورد نیاز بسیاری از افراد را تامین می کند . تحقیقات زیادی در مورد اثرات درمانی و پیشگیرانه‌ ماست و باکتری هایی که در تولید آن به کار رفته‌اند ، بر بیماری هایی مانند سرطان ، عفونت‌ها ، اختلالات دستگاه گوارش و آسم انجام شده است . این نظریه وجود دارد که افزایش مصرف ماست ، به خصوص در افراد دارای اختلال ایمنی (مانند افراد مسن) ، پاسخ ایمنی و مقاومت به بیماری‌های مرتبط با آن را افزایش می‌دهد . ماست باعث سلامت روده بزرگ می‌شود . ماست حاوی لاکتوباکتری است که از روده‌ بزرگ حفاظت می‌کند و حتی خطر سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد . این باکتری‌ها رشد باکتری‌های مفید روده را افزایش داده و موجب کاهش تبدیل صفرا به مواد سرطان‌زا می‌شوند . به نظر می‌رسد این باکتری‌ها در ماست ، مواد مضر را قبل از اینکه سرطان زا شوند (مثلاً نیترات‌ها و نیتریت‌ها را قبل از تبدیل آنها به نیتروزآمین) ، غیر فعال می‌کنند . از طرفی ماست هم مانند شیر غنی از کلسیم است . کلسیم ماده معدنی است که باعث سلامت روده‌ بزرگ می‌شود و خطر سرطان را می‌کاهد . کلسیم با اسیدهای صفراوی که موجب سرطان می‌شوند ، باند می‌گردد و از تحریک روده ‌بزرگ به وسیله این مواد جلوگیری می‌کند .

تخمیر ماست ، جذب کلسیم و ویتامین‌های  Bرا افزایش می‌دهد . اسید لاکتیک در ماست به هضم کلسیم شیر کمک کرده ، جذب آن را آسان‌تر می‌کند ، بنابراین تخمیر شیر ممکن است اثراتی روی قابلیت دسترسی مواد معدنی داشته باشد . نشان داده شده است که کلسیم و فسفر در ماست، بهتر از شیر جذب می‌شوند و مصرف طولانی مدت ماست با افزایش کلسیم یونیزه سرم همراه است . کلسیم عمل سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد ، یعنی فعالیت لنفوسیت‌ها و تولید اینترلوکین را افزایش می‌دهد . ماست به بهبود بعد از عفونت روده‌ای کمک می‌کند . ماست غذای مناسبی برای اسهال است . بسیاری از متخصصان کودک ، ماست را برای کودکانی که دچار انواع مختلف سوء جذب هستند ، توصیه می کنند . تحقیقات نشان می‌دهند کودکان مبتلا به اسهال ، وقتی ماست می‌خورند سریع‌تر بهبود می‌یابند . خوردن ماست و دوغ کم نمک همراه با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها مفید است . ماست اثرات بد آ‎نتی بیوتیکی را بر باکتری‌های مفید روده ، به حداقل می‌رساند . ماست کم چربی می‌تواند کلسترول را کاهش دهد . این امر می‌تواند به این دلیل باشد که باکتری‌های زنده در ماست ، کلسترول را جذب می‌کنند ، یا به این علت که کلسیم ماست با اسیدهای صفراوی باند می‌شود . ماست و دوغ کم نمک و بدون گاز یک غذای خوب برای رشد (به خصوص در کودکان) است .