فوت و فن نگهداری از لبنیات
شیر و فرآورده‌های آن، از منابع غنی مواد مغذی خصوصا کلسیم هستند. کلسیم چارچوب اصلی استخوان‌ها و دندان‌ها را تشکیل می‌دهد. با این حال، دقت در خرید و نگهداری این محصولات به علت فسادپذیری بالای آنها، از اهمیت شایانی برخوردار است.
- اولین نکته‌ای که درمورد سالم نگه داشتن لبنیات وجود دارد، مربوط می‌شود به زمان‌بندی در هنگام خرید آنها.
البته این مورد درباره‌ی تمام محصولات لبنی صدق می‌کند. سعی کنید بخش لبنیات آخرین بخشی باشد که در فروشگاه به آنها سر می‌زنید. به این علت که محصولات لبنی خیلی زود در دمای گرم و بیرون از یخچال فاسد می‌شوند و به این شکل به طرز قابل توجهی از زمانی که این محصولات بیرون از یخچال هستند، می‌کاهید. در نتیجه فرصت خیلی کمتری برای خراب شدن به آنها می‌دهید.
- دومین نکته درمورد نگهداری درست از لبنیات این است که طبقات بالا و سردترین نقاط یخچال متعلق به لبنیات و محصولات لبنی است. هیچوقت لبنیات را در طبقات پایین یخچال قرار ندهید و البته در فریزر هم نگهداری نکنید. دمای
- به علاوه قسمت‌هایی از یخچال که در بخش داخلیِ در تعبیه شده‌اند، محل‌های نامناسبی برای نگهداری شیر، پنیر و ماست و… هستند. درست است که دسترسی به محصولات مورد نظر ما را راحت‌تر می‌کنند، اما این بخش‌ها به دلیل ارتباط مکرر با هوای بیرون در هنگام باز و بسته شدن، از جمله گرم‌ترین نقاط یخچال محسوب می‌شوند و به راحتی می‌توانند موجب فساد محصولات لبنی شوند.
- یکی از روش‌های نگهداری از لبنیات این است که بخشی از یخچال که در نقاط بالایی و دور از تبادل هوا با بیرون است را به محصولات لبنی اختصاص بدهید و به ترتیب میزان استفاده از عقب به جلو بچینید. مثلا اگر شیر محصول پرمصرف‌تری است، جلوتر از همه قرار بگیرد و کره در انتها باشد. به این شکل از هدر رفت انرژی، زمان و سرمای داخل یخچال جلوگیری می‌کنید و نگهداری درست از لبنیات را هم به خوبی انجام می‌دهید.
- مناسب‌ترین دمای یخچال برای نگهداری درست از لبنیات ۳۷ درجه‌ی فارنهایت یا دو تا سه درجه‌ی سانتی‌گراد است. با توجه به این دما، می‌توانید به راحتی بهترین محل برای نگهداری از لبنیات در یخچال را پیدا کنید.
- ناگفته پیدا است که تاریخ تولید و تاریخ انقضای محصولات لبنی تا چه حد اهمیت دارند. نگهداری شیر در یخچال معمولا پس از باز شدن درِ آن، تنها به مدت چندروز مقدور است. محصولاتی مانند ماست، دوغ، پنیر و کره پاستوریزه برای مدت زمان کمی قابل نگهداری هستند. البته حتما به تاریخ مصرف درج شده روی این محصولات دقت داشته باشید و برای مدت زمان بیشتری از این محصولات نگهداری نکنید.
- برای این که محصولات لبنی که در حال استفاده از آنها هستید را به خوبی نگهداری کنید و قبل از منقضی شدن تاریخ مصرف، آنها را تمام کنید، به جای خریدن محصولات لبنی در حجم زیاد، به نیاز خود و خانواده‌ی خود دقت کنید. مثلا تهیه‌ی محصولات لبنی در حجم‌های کوچک‌تر می‌تواند به خوبی میزان دور ریز این مواد را کاهش دهد.
ظروف نگهداری لبنیات
بهترین راهکار برای نگهداری درست از لبنیات این است که پس از باز شدنِ درِ آنها، ظرفشان را تغییر ندهید و از یک ظرف به ظرفی دیگر نریزید.
اگر ظرف محصول آسیب دیده یا بنا به هر علتی مجبور به تعویض ظرف اصلی شدید، توجه داشته باشید که حتما از یک ظرف دردار برای نگهداری درست از لبنیات استفاده کنید. بهتر است ظرف درداری که برای نگهداری درست از لبنیات انتخاب می‌کنید، دارای ویژگی‌های زیر باشند تا برای مدت بیشتری سالم باقی بمانند:
- شفاف
- شیشه‌ای
- شسته و ضدعفونی شده
- دردار
- خشک و بدون آب
همانطور که اشاره کردیم، لبنیات به شدت پتانسیل فسادپذیری دارند، به همین علت پیش از این که ماست، شیر و پنیر را به ظرف دیگری انتقال بدهید، باید آن را شسته، ضدعفونی و کاملا خشک کنید.
در مرحله‌ی اول شستن با آب و مایع ظرفشویی انجام می‌شود. در مرحله‌ی بعدی یک قابلمه را روی حرارت قرار بدهید و آن را پر از آب کنید. صبر کنید تا آب به نقطه‌ی جوش برسد و بعد ظرف های مورد نظر خود را درون آب جوش قرار بدهید تا چند دقیقه در آب جوش باقی بمانند. بعد از این مرحله اجازه بدهید که آب داخل ظرف‌ها به طور کامل خشک شود یا با دستمالی کاملا تمیز آنها را خشک کنید.
همانطور که متوجه شدید:
- بهتر است ظرف نگهداری از شیر بطری شیشه‌ای و شفاف باشد.
- بهتر است که نگهداری از لبنیات در ظروف غیرپلاستیکی انجام شود.
فوت و فن‌های مهم برای نگهداری درست لبنیات
- یکی از مواردی که حتما باید رعایت کنید این است که قبل از مصرف به اندازه‌ی کافی از لبنیات را جدا کنید. به این علت که ماستی که از سر میز به ظرف اصلی برگردانده می‌شود، به سادگی می‌تواند باعث خراب شدن آن شود. همین درمورد شیر هم صدق می‌کند. به علاوه شیری که گرم شده را به هیچ عنوان به ظرف اصلی که حاوی شیر جوشانده نشده است، نریزید.
- بهتر است که شیر حتی برای مدت کوتاه در معرض نور آفتاب قرار نگیرد. به این علت که ویتامین D آن به سادگی از بین می‌رود.
- از ریختن شیرهای مدت‌دار در ظروفی غیر از پاکت خودشان خودداری کنید. به این علت که پاکت این محصولات به طور کامل از ورود عوامل تخریب‌گر ممانعت می‌کند و ریختن این شیرها در ظروف دیگر از طول عمر آنها می‌کاهد.
- اگر مجبور به استفاده از ظروف دیگر برای لبنیات شدید، حتما از ظروفی استفاده کنید که شرایط گفته شده را داشته باشند. از ظروف فلزی به شدت پرهیز کنید. به این علت که فلزات توانایی واکنش‌پذیری با مواد غذایی را دارند.
- ظروف پلاستیکی برای نگهداری کوتاه مدت از مواد غذایی مثل لبنیات بهتر و مناسب‌تر هستند. دقت داشته باشید که ظروف پلاستیکی باکیفیتی را انتخاب کنید که تحمل جوشانده شدن را دارند و سرطان‌زا نمی‌شوند.
- نگهداری ماست در یخچال در دمای مناسب و خنک کاملا می‌تواند از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها بر این ماده‌ی لبنی حساس جلوگیری کند. اگر ماست شما هر نوع تغییری درمورد رنگ، بو، طعم و مزه داشت، از مصرف آن خودداری کنید و آن را به طور کامل دور بریزید. کپک به راحتی مواردی که گفته شد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با برداشتن کپک‌ها از ماست، نمی‌توانید باقی‌مانده‌ی آن را نجات بدهید. بنابراین تمام ماست کپکی شده را دور بریزید.