پوکی استخوان عبارتی است که بارها و بارها آن را شنیدهاید . اختلالی که شاید به تنهایی جان مبتلایانش را نگیرد اما میتواند آنها را آنقدر زمینگیر کند که تک تک اعضای بدنشان از کار بیفتد .
استخوانهایی که از فرط پوک شدن حتی به یک سرفه می شکنند ، حاصل مشکلی هستند که سالها نادیده گرفته شده است . شکستگیهای مرتبط با پوکی استخوان معمولا در لگن ، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهند و بد نیست بدانید که نه تنها زنان پس از سالهای یائسگی ، بلکه خانمهای جوان و حتی مردها هم در معرض ابتلا به این اختلال
قرار دارند .
پوکی استخوان از کجا میآید ؟
در استخوانهای شما ، بافتهای زندهای وجود دارد که دائما در حال شکسته شدن و جایگزینی هستند و وقتی پس از حذف استخوانهای قدیمی ، استخوان جدیدی جایگزین آنها نمیشود ، پوکی استخوان اتفاق میافتد . دلایل متفاوتی میتوانند زمینه را برای پوک شدن استخوانها فراهم کنند . از داروهایی که به دلایل مختلف ممکن است مصرف شوند گرفته تا رژیم غذایی و کمتحرکی ، همه میتوانند زمینه را برای تحلیل رفتن استخوانها فراهم کنند .
از علایم پوکی استخوان چه میدانید ؟
معمولا در مراحل اولیه از پوک شدن استخوانها علامت خاصی شما را از این مشکل آگاه نمیکند . درواقع استخوانهای شما ممکن است بدون هیچ نشانهای هر روز
تضعیف شوند . با این وجود ، بعید نیست که شما از آدمهای خوششانسی باشید که در همان مراحل ابتدایی ، با کمک نشانهایی از این دست از تحلیل رفتن استخوانهایشان باخبر میشوند :
درد در ستون مهرهها
کوتاه شدن قد
خمیدگی بدن
طولانی شدن دوره ترمیم شکستگی استخوان
چه زمانی باید از متخصصان کمک گرفت ؟
در صورت مشاهده نشانههای گفته شده ، بهتر است فارغ از سن و سالتان ، متخصصان را در جریان بگذارید . اما اگر با هیچ نشانهای روبرو نشدید هم حتما باید با شروع
یائسگی ، وضعیت استخوانهایتان را مورد بررسی قرار دهید . گذشته از این ، در صورتی که یکی از والدینتان سابقه شکستگی لگن را داشته ، حتما موضوع را با پزشکتان مطرح کنید .
استخوان چه افرادی زودتر پوک میشود ؟
عوامل زیادی میتوانند بر کاهش چگالی استخوانهای شما تاثیر بگذارند و اگر از وجود این علایم خطر آگاه شوید ، با پیگیری به موقع و انتخاب سبک زندگی مناسب ، میتوانید احتمال شکستن استخوانهایتان را کاهش دهید . اگر زن باشید ، احتمال اینکه استخوانهایتان پوک شود یا زودتر پوکی استخوان را تجربه کنید بیشتر خواهد بود . هرچه سنتان بالاتر برود ، خطر پوکی استخوان هم افزایش مییابد و این احتمال با گذر از ۵۰ سالگی چند برابر میشود .
سفید پوستها و آسیاییها بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند . سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان ، بر وضعیت استخوانهای شما تاثیری غیرقابل انکار میگذارد و اگر پدر یا مادرتان گرفتار شکستگی لگن شده بوده ، بعید نیست که شما هم امروز در وضعیت خوبی قرار نداشته باشید .
جثه شما هم تاثیر زیادی بر سلامت استخوانهایتان میگذارد . متخصصان معتقدند مردان و زنان ریزنقشی که استخوانهای ظریفی دارند ، بیشتر گرفتار این مشکل میشوند .
سطح هورمونهای شما هم بر وضعیت استخوانهایتان تاثیر میگذارد . کاهش هورمونهای جنسی ، زمینه را برای تضعیف استخوانها فراهم میکند . کاهش استروژن در زنان در دوران یائسگی ، یکی از دلایل اصلی پوکی استخوان در خانمهاست .
تولید بیش از اندازه هورمون تیروئید ، باعث از دست رفتن استخوانها میشود و اگر تیروئیدتان پرکار باشد ، باید وضعیت استخوانهایتان را زیر نظر یک متخصص کنترل کنید .
کسانی که کلسیم کمتری مصرف میکنند و سطح ویتامین D در بدنشان پایین است ، تراکم استخوان پایینتری دارند . متخصصان میگویند آدمهای بیاشتها چون مواد مغذی کمتری را به بدنشان میرسانند ، بیشتر گرفتار شکستگی استخوان در میانسالی میشوند .
جراحی دستگاه گوارش ( حذف بخشی از معده یا روده ) توان بدن برای جذب ویتامینها و مواد معدنی را کاهش داده و احتمال پوکی استخوان را بالا میبرد .
کسانی که به بیماری سلیاک ، بیماری التهابی روده ، بیماریهای کبدی یا کلیوی ، سرطان ، لوپوس و آرتریت روماتوئید مبتلا هستند ، بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند .
کمتحرکی و بیگانگی با ورزش کردن میتواند استخوانها را پوک کند و زمینهساز کاهش تراکم استخوانها شود . مصرف دخانیات ، یکی دیگر از عوامل زمینهساز پوکی استخوان است .
چه باید کرد ؟
گذشته از تغذیه سالم و انجام آزمایشهای دورهای برای سنجش میزان کلسیم و ویتامین D بدن ، با کمک این راهها میتواند مانع از پوک شدن استخوانها شد :
تغذیه سالم
پروتئین یکی از اجزای تشکیل دهنده استخوان است و اگر گیاهخوار هستید ، حتما بامصرف مکملها ، باید سطح پروتئین بدنتان را بالا ببرید . مصرف سویا ، مغزها ، حبوبات ، لبنیات و تخممرغ ، میتواند به حفظ سلامت استخوانها کمک کند .
تناسب اندام
گفتیم که استخوانهای ظریف ، زودتر میشکنند اما باید بدانید که چاقی و بالا بودن وزن هم خطر شکستگی استخوانها را بالا میبرد . پس نه تنها با رعایت رژیم غذایی سالم برای کنترل وزنتان تلاش کنید ، بلکه ورزش روزانه را هم فراموش نکنید .
کلسیم
مردان و زنان در ۱۸ تا ۵۰ سالگی ، روزانه به ۱۰۰۰ میلیگرم کلسیم نیاز دارند . این مقدار با عبور زنان از ۵۰ سالگی و مردان از ۷۰ سالگی ، به ۱۲۰۰ میلی گرم افزایش مییابد . به همین دلیل شما در تمام این سالها به مصرف لبنیات کمچرب ، سبزیجات برگسبز ، ماهیهای چرب ، سویا و آب میوههای طبیعی نیاز خواهید داشت .
فراموش نکنید که در صورت تامین نشدن نیاز بدنتان به کلسیم با استفاده از مواد غذایی ، حتما به مصرف مکملهای حاوی کلسیم و ویتامین D نیاز خواهید داشت . چراکه در صورت کمبود ویتامین D در بدنتان ، جذب کلسیم نیز دچار مشکل میشود .