به ویتامینها و مواد معدنی ضروری برای حفظ سلامت در قالب یک تغذیه مفید ریزمغذی میگویند . ویتامینها مواد مغذی ارگانیکی هستند که اغلب درون بدن ساخته نمیشوند یا مقداری از آنها که ساخته میشود بسیار ناچیز است بنابراین منبع تامین آنها ، خوراکیها و مواد غذایی هستند . هر کدام از ۱۳ ویتامینی که تا امروز شناخته شدهاند تاثیر و نقش متفاوتی در بدن دارند . این ویتامینها عبارتند از : ویتامین A ، ویتامین B1 ، ویتامین B2 ، ویتامین B6 ، ویتامین B12 ، ویتامین C ، ویتامین E ، ویتامین K ، بیوتیون ، فولیک اسید ، نیاسین و پانتوتنیک اسید .
مواد مغذی غیر ارگانیکی نیز وجود دارند که نقش کلیدی در سلامت و تندرستی بازی میکنند ؛ مواد معدنی . به این مواد عناصر کم مقدار ( trace elements ) گفته میشود ، از آن جمله : مس ، ید ، آهن ، منگنز ، سلنیوم و روی ، همینطور عناصر ماکرو یا پر مصرف مانند کلسیم ، منیزیوم ، پتاسیم و سدیم . هر یک از این مواد معدنی نقش ویژه و حیاتی در بدن بازی میکنند .
ضرورت ریزمغذی ها برای سلامت چیست ؟
نیاز بدن به ریزمغذی ها چندان زیاد نیست اما تاثیرات آنها بر بدن گسترده است . بنابراین مقدار کم ریزمغذی ها هم تاثیر زیادی در زندگی ما دارد . این مواد در موارد زیر اهمیت بسیاری دارند :
رشد طبیعی انسان
عملکرد سالم دستگاه ایمنی بدن
تولد نوزادان سالم
تقویت عملکرد بدن
پیر شدن با روند سالم و طبیعی
رشد طبیعی مغز
ظاهر و سیمای سالم
اهمیت ریزمغذی ها در سلامت انسان
چه کسانی بیش از دیگران در معرض کمبود ریزمغذی ها و تاثیرات سوی آنها قرار دارند ؟
با وجود دانش وسیعی که در مورد نقش ضروری ویتامینها و مواد معدنی در رشد و نمو سالم کسب کردهایم ، تاثیر کمبود ریزمغذی ها تقریبا در تمام نقاط دنیا به چشم میخورد . معمولا کمبود این مواد زمانی رخ میدهد که مردم قدرت تامین یا توانایی دسترسی به مواد غذایی مفید و از طیف گوناگون ( مانند گوشت قرمز ، ماهی ، تخممرغ ، محصولات لبنی ، میوهجات و سبزیجات ) را نداشته باشند . تقریبا ۲ بیلیون انسان در سرتاسر جهان به مواد غذایی دسترسی ندارند یا قادر به تامین غذای مقوی نیستند و همواره از کمبود مواد مغذی رنج میبرند ، عارضهای که به آن گرسنگی پنهان میگویند .
هرچند کمبود ریزمغذی ها بر جمعیت مردم در سرتاسر دنیا تاثیر میگذارد اما زنان ( به ویژه زنان باردار و زنان شیرده ) و کودکان نسبت به تاثیرات سوءتغذیه آسیب پذیرتر هستند . سوءتغذیه آمیخته با بروز بیماریهای عفونی هر سال موجب ۳٫۵ میلیون بارداری قابل جلوگیری و مرگ کودکان میشود . تقریبا ۴۵% از مرگ کودکان زیر ۵ سال ناشی از سوءتغذیه است که هر سال تلفاتی بیش از ۳ میلیون کودک را در پی دارد .
سوءتغذیه کودک و مادر روی هم رفته علت بروز ۶٫۷ از بیماریها در جهان است . حتی در ثروتمندترین کشورها نیز تغییر الگوی برنامه غذایی و سبک زندگی منجر به ضعف تغذیه میشود ، به طوری که عدم تعادل کالری به افزایش میزان بیماریهای غیر مسری و هزینهبر مثل دیابت ، بیماریهای قلبی و سکته کمک میکنند. ۳۶۶ میلیون نفر در دنیا با بیماری دیابت دست و پنجه نرم میکنند ، ۲۰۰ میلیون نفر دچار پوکی استخوان هستند و ۱٫۶ بیلیون نفر نیز دچار اضافه وزن هستند . برنامه غذایی که ریز مغذی ها به قدر کافی در آن وجود نداشته باشند یک عامل مهم سوءتغذیه به شمار میرود .